Zakład Antropologii Kulturowej

Struktura Zakładu

KIEROWNIK
  • prof. dr hab. Waldemar Kuligowski
PROFESOROWIE UAM
  • prof. UAM dr hab. Bartosz Korzeniewski
  • prof. UAM dr hab. Adam Pomieciński
  • prof. UAM dr hab. Zbigniew Szmyt

ADIUNKCI

  • dr Mikołaj Smykowski
DOKTORANTKI
  • mgr Ewelina Ebertowska
  • mgr Justyna Marcinkowska
  • mgr Karolina Pawłowska
  • mgr Ewelina Wojdak

PROFESOROWIE EMERYTOWANI

  • prof. Danuta Penkala-Gawęcka

TEMATY BADAWCZE ZAKŁADU

  • Globalizacja, mobilność, wielokulturowość
  • Hybrydyczne praktyki kulturowe
  • Festival studies, resistance studies
  • Historie i teorie antropologiczne
  • Antropologia medyczna, Azja Środkowa, pokrewieństwo
  • Urban studies, nowe ruchy społeczne

Zakład Antropologii Kulturowej stara się kontynuować najlepsze tradycje dyscypliny zrodzonej w połowie XIX wieku, a dającej się zdefiniować jako najbardziej szczegółowa z ogólnych nauk o człowieku. Z tego powodu w swoich badaniach staramy się łączyć wieloaspektowy dorobek amerykańskiej i brytyjskiej anthropology at home, francuskiej ethnologie chez soi, skandynawskiej antropologi hemma oraz nowej polskiej etnologii. Badania własnego kontekstu kulturowego idą ramie w ramię ze studiami prowadzonymi w kontekście europejskim (Niemcy, Hiszpania, Albania, Serbia, Węgry) oraz pozaeuropejskim (Afganistan, Kazachstan, Kirgistan; Chiny, Mongolia, Rosja), co pozwala na uwzględnienie lokalnych i globalnych poziomów wybranych zjawisk. Należy dodać, że Zakład kontynuuje linię badawczą realizowaną wcześniej przez badaczki i badaczy skupionych w ramach Zakładu Studiów nad Kulturą Współczesną (pod tą nazwą do roku 2019).

Naszym priorytetem jest ogniskowanie się na zjawiskach i procesach, które współtworzą ogromnie złożoną kulturową panoramę teraźniejszości. Opisujemy i interpretujemy nowe postawy, wartości, praktyki i wyobrażenia. Interesują nas przeobrażenia, procesy transformacyjne, hybrydyzacje, indygenizacje i kreolizacje.

Jesteśmy aktywni w ramach antropologii medycznej, studiów nad kulturą popularną i zjawiskiem festiwalizacji, badaniach ruchów alterglobalnych, etnografii autostrady, antropologii pogranicza, urbanizacji i public past. Zajmujemy się nowymi ruchami społecznymi, biomedycyną, teorią kultury i dziejami antropologii. Prowadzimy etnograficzne badania w terenie i w sieci internetowej, sięgając po narzędzia i techniki zarówno standardowe, jak i innowacyjne w postaci np. art-based research.

Członkowie Zakładu publikują artykuły w prestiżowych czasopismach naukowych, zarówno polskich („Lud”, „Ethnologia Polona”, „Konteksty”, „Kultura i Społeczeństwo”, „Kultura Współczesna”), jak i międzynarodowych („Anthropos”, „Antropologija”, „Anthropology and Medicine”, „Anthropology Today”, „Cargo”, „Central Asian Survey”, „Český lid”, „Curare”, „Ethnologie française”, „Lietuvos Etnologija”, „Transfers. Interdisciplinary Journal of Mobility Studies”, Mongolica, Mir Rossii. Sociologiâ, Etnologiâ). W dorobku Zakładu znajdują się także monografie w języku polskim i angielskim, liczne artykuły w tomach zbiorowych oraz materiały do e-learningu.

Od lat świadomie działamy w polu antropologii zaangażowanej i publicznej, aktywnie włączając się w kluczowe debaty społeczne jako autorzy artykułów, komentarzy i felietonów oraz programów telewizyjnych. W tym duchu aktywnie angażujemy się także w działalność ekspercką, popularyzatorską i na rzecz naszego otoczenia (Wielkopolska Rady Trzydziestu, Rada Programowa Centrum Kultury „Zamek” w Poznaniu, Rada Programowa Teatru Polskiego w Poznaniu, komisje konkursowe Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Miasta Poznania, Kapituła Nagrody Artystycznej Miasta Poznania, Kapituła Nagrody Fonograficznej ZPAV „Fryderyki”). Uczestniczymy również w pracach międzynarodowych zespołów eksperckich, np. projekcie „Cultural Contexts of Health” Światowej Organizacji Zdrowia.

Członkowie Zakładu należą do stowarzyszeń i towarzystw naukowych, zarówno krajowych (Komitet Nauk Etnologicznych PAN, Komitet Nauk o Kulturze PAN, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze), jak i międzynarodowych (International Union of Anthropological and Ethnological Sciences – IUAES, European Association of Social Anthropologists – EASA, Royal Anthropological Institute, Société Internationale d´Ethnologie et de Folklore/The International Society for Ethnology and Folklore, American Center for Mongolian Studies, European Society for Central Asian Studies, Arbeitsgemeinschaft Ethnomedizin).

Pracujemy w redakcjach i radach naukowych czasopism oraz serii wydawniczych: „Lud”, „Czas Kultury”, „Curare. Journal of Medical Anthropology”, „Kultura i Historia”, „Slavia Meridionalis”, „Poznańskie Studia Etnologiczne”, „Kultury Popularne Świata” Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, „Audiowizualne aspekty kultury w ponowoczesności”.

Zakład Antropologii Społecznej

Struktura Zakładu

KIEROWNICZKA
  • prof. UAM dra hab. Agata Stanisz
PROFESOROWIE ZWYCZAJNI
  • prof. dr hab. Michał Buchowski
PROFESORKI UAM
  • prof. UAM dra hab. Natalia Bloch
  • prof. UAM dra hab. Aleksandra Lis-Plesińska
  • prof. UAM dra hab. Izabella Main
ADIUNKCI
  • dra Zofia Boni
  • dr Jan Lorenz
  • dr Paloma Yáñez Serrano
  • dr Hannah Wadle
  • dr Marek Jaskólski
DOKTORANCI
  • mgr Kamila Grześkowiak
  • mgr Marta Kluszczyńska
  • mgr Michał Sita
  • mgr Elżbieta Wiejaczka
ASYSTENCI 
  • mgr Franciszek Chwałczyk
  • mgr Zofia Bieńkowska

TEMATY BADAWCZE ZAKŁADU

  • Antropologia mobilności (migracje, uchodźstwo, turystyka, road studies)
  • Wielokulturowość, nacjonalizm, ksenofobia, islamofobia
  • Studia postkolonialne, postfeudalne i postsocjalistyczne
  • Studia nad nauką, techniką i społeczeństwem (STS)
  • Antropologia energii i zmian klimatycznych
  • Resistance studies
  • Antropologia infrastruktur i architektury
  • Antropologia sportu
  • Antropologia medyczna
  • Antropologia religii i etyki
  • Antropologia miejsc tęsknoty
  • Antropologia wizualna, dźwięku i cyfrowa

W Zakładzie Antropologii Społecznej realizowane są badania istotnych zjawisk współczesnego świata. Mają one na celu ujawnienie strukturalnych uwarunkowań rodzących się i odtwarzających hierarchii między grupami ludzi w skali globalnej, regionalnej i lokalnej. W krytycznej perspektywie ukazują sposoby, w jakie traktowane jako oczywistości reguły kulturowe maskują istniejące nierówności i niesprawiedliwości. Przez zaangażowanie w życie społeczne członkinie i członkowie Zakładu poszukują rozwiązań dla badanych problemów.

Prowadzimy badania z zakresu: reżimów mobilności, przenikania się różnych form przestrzennej mobilności ludzi, metodologii badań mobilnych i wielomiejscowych, dyskursów i praktyk dotyczących migrantów i uchodźców w Polsce, doświadczeń migrantek związanych z leczeniem w krajach europejskich i w USA, migracji Polek do Norwegii, diaspory tybetańskiej, nieformalnego sektora turystycznego w Indiach, wysiedleń z obszaru wpisanego na listę UNESCO w Indiach, dyskursu islamofobicznego i ksenofobicznego w Polsce, sporów wokół gazu łupkowego w Unii Europejskiej, energopolityki, transformacji społeczno-ekonomicznych wywołanych budową infrastruktur drogowych w Polsce, reżimów dalekobieżnego transportu towarowego w Europie, społecznych aspektów dziecięcej otyłości, rekonstrukcji po-pruskich, post-socjalistycznych pałaców, „odrodzenia żydowskiego” i konwersji na judaizm we współczesnej Polsce, dewizualizacji wiedzy antropologicznej, technologii wytwarzania i dystrybucji dźwięku i in.

Publikujemy w prestiżowych czasopismach naukowych, zarówno międzynarodowych („Current Anthropology”, “Social Anthropology”, “Critique of Anthropology”, “American Anthropologist”, “Anthropological Forum”, “Hau. Journal of Ethnographic Theory”, “Focaal. European Journal of Anthropology”, “Anthropological Notebooks”, “Social Identities”, “Journal of Refugee Studies”, “International Migration”, “Transfers. Interdisciplinary Journal of Mobility Studies”, “Annals of Tourism Research”, “Journal for Tourism and Cultural Change”, “Critical Asian Studies”, “Energy Research & Social Science”, “Appetite”), jak i krajowych („Lud”, „Prace Etnograficzne”, „Etnografia Polska”, „Ethnologia Polona”, „Konteksty”, „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny”, “Kultura i Społeczeństwo”, „Sprawy Narodowościowe”). W naszym dorobku są również monografie polsko-, anglo- i niemieckojęzyczne oraz liczne rozdziały w pracach zbiorowych (m.in. w Routledge, Oxford University Press, Lexington, Palgrave Macmillan).

Należymy do organizacji naukowych, zarówno międzynarodowych (International Union of Anthropological and Ethnological Sciences – IUAES, European Association of Social Anthropologists – EASA, Association of Social Anthropologists – ASA, International Association for the Study of Forced Migration – IASFM, Association of Critical Heritage Studies – ACHS, European Association for the Study of Science and Technology – EASST), jak i krajowych (Komitet Nauk Etnologicznych PAN, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Polskie Towarzystwo Socjologiczne). W wielu z tych organizacji pełnimy; Natalia Bloch – IUAES Commission on the Anthropology of Tourism, co-deputy chair; Michał Buchowski – Royal Anthropological Institute, honorary member).

Jesteśmy obecni w mediach, zabierając głos w audycjach radiowych i telewizyjnych oraz na łamach prasy, a także tworząc teksty popularyzujące perspektywę naszej dyscypliny na ważne zagadnienia społeczne (Radio Tok FM, Polskie Radio Dwójka i Trójka, Radio Poznań, TVN, TVP, TV WTK, TV UAM, „Gazeta Wyborcza”, „Kultura Liberalna”, „Znak”, „Głos Wielkopolski”, „Kultura u Podstaw”, „Biznes Alert”, Onet.pl, portal post-turysta.pl).

W naszych działaniach często wychodzimy poza samą naukę – wygłaszamy wykłady popularyzatorskie, prowadzimy warsztaty, opiniujemy działania i projekty dla władz samorządowych i organizacji pozarządowych, działamy na styku nauki i sztuki, współpracujemy z instytucjami kultury i edukacji (m.in. z Centrum Kultury Zamek w Poznaniu, Muzeum Współczesnym we Wrocławiu, Teatrem Ludowym w Krakowie, Fundacją Malta Festival, Art Station Foundation, Centrum Turystyki Kulturalnej TRAKT, Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu). W skład Zakładu wchodzą aktywne członkinie i członkowie Centrum Badań Migracyjnych UAM (cebam.pl), które nie tylko prowadzi badania, ale też realizuje kampanie społeczne o charakterze interwencji antropologicznych.

Tworzymy i współtworzymy liczne projekty, m.in.:

Antropofon: http://antropofon.blogspot.com/,  http://etnologia.amu.edu.pl/antropofon/

Wszyscy jesteśmy migrantami: http://etnologia.amu.edu.pl/wszyscy-jestesmy-migrantami/

Etnografowie w terenie: http://etnologia.amu.edu.pl/etnografowie-w-terenie/, http://stofotografii.weebly.com/

Cyfrowe Archiwum im. Józefa Burszty: http://cyfrowearchiwum.amu.edu.pl/, http://etnologia.amu.edu.pl/cyfrowe-archiwum-im-jozefa-burszty/

Zakład Etnologii

Struktura Zakładu

KIEROWNIK
  • prof. UAM dr hab. Jacek Schmidt
PROFESOROWIE ZWYCZAJNI
  • prof. dr hab. Ryszard Vorbrich
PROFESORKI UAM
  • prof. UAM dra hab. Anna Weronika Brzezińska
  • prof. UAM dr hab. Agnieszka Chwieduk
  • prof. UAM dr hab. Katarzyna Marciniak
ADIUNKCI
  • dr Karolina Dziubata
DOKTORANTKI
  • mgr Joanna Dworzecka
  • mgr Karolina Echaust
  • mgr Adriana Garbatowska
  • mgr Izabela Kujawa
  • mgr Elżbieta Stańczyk
  • mgr Karolina Sydow

TEMATY BADAWCZE ZAKŁADU

Zakład Etnologii powstał z przekształcenia Zakładu Studiów Polskich i Regionalnych, który był kontynuatorem powstałego na przełomie lat 1957-58 Zakładu Etnografii Polski kierowanego przez Prof. Józefa Bursztę. Przez kolejne dziesięciolecia realizowane były badania dotyczące tożsamości lokalnych i regionalnych, zmiany kulturowej i przekształceń krajobrazu kulturowego, pograniczy etnicznych oraz tradycyjnej obrzędowości. Badania te realizowane były na obszarach Ziem Północnych i Zachodnich, Podkarpacia, Warmii i Mazur oraz Wielkopolski. Kolejnymi jego kierownikami byli Prof. dr hab. Bogusław Linette, Prof. dr hab. Anna Szyfer oraz Prof. dr hab. Andrzej Brencz.

Obecnie badania pracowniczek i pracowników Zakładu koncentrują się wokół siedmiu obszarów tematycznych:

  • Metodologia nauk społecznych oraz metodyka (procedury i techniki) badań jakościowych i mieszanych, w tym zagadnienia etyki badań, konstruowania procesu badawczego we współpracy ze społecznościami lokalnymi, analiza i przetwarzanie danych, upowszechnianie wiedzy etnologicznej.
  • Współczesne migracje do Polski i krajów środkowoeuropejskich – ze szczególnym uwzględnieniem tworzenia i aktualizowania baz danych o imigracji, funkcjonowania ośrodków detencyjnych i otwartych dla cudzoziemców oraz edukacji osób odpowiedzialnych za kontakt z imigrantami, a także zagadnienia dydaktyki performatywnej w sytuacji kontaktu kulturowego m.in. w odniesieniu do badań migrantoznawczych.
  • Zagadnienia z zakresu antropologii medycznej – zwłaszcza zdrowia psychicznego w odniesieniu do rozmaitych środowisk wielokulturowych.
  • Zagadnienia lokalności i regionalności w kontekście badań na obszarze Europy: współczesne podejścia koncepcyjne i badawcze z zakresu etniczności, współczesnych ruchów regionalnych, wyznaniowych w kontekście politycznym, ekonomicznym i historycznym. Szczególnie istotne jest tu uwzględnienie perspektywy oddolnie konstruowanej, rozumianej jako różne „wymiary lokalnego”: życie społeczności lokalnych w jednoczącej się Europie, ich aktywizacja, kreowanie postaw proregionalnych – edukacja regionalna i kulturowa. W tym nurcie zainteresowań łączymy także wiedzę akademicką z edukacją praktycznych umiejętności przydatnych w pracy na rzecz rozmaitych podmiotów lokalnych w społeczeństwie obywatelskim.
  • Dziedzictwo kulturowe i jego przekształcenia, w tym ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego; zagadnienia sztuki ludowej, nieprofesjonalnej i etnodizajnu; religijność ludowa (z uwzględnieniem kultu maryjnego w Wielkopolsce); transformacje tradycyjnego krajobrazu kulturowego polskiej wsi; reprezentacje światów społecznych w narracjach muzealnych, ze szczególnym uwzględnieniem muzealnictwa etnograficznego i muzeach na wolnym powietrzu; zagadnienia pamięci i niepamięci w krajobrazie wiejskim i na terenach o przerwanej ciągłości kulturowej; transfer wiedzy między pokoleniami oraz studia nad pamięcią.
  • Procesy etniczne i społeczne na świecie, w kontekście grup religijnych, mniejszościowych i transgranicznych oraz tożsamości kontekstowych w przestrzeni przenikania kulturowego.
  • Dyskurs neokolonialny w Europie i na świecie oraz procesy i projekty rozwojowe z perspektywy antropologiczn

Prowadzimy badania terenowe w różnych regionach Polski (Wielkopolska, Pomorze, Podkarpacie, Mazowsze, Podlasie) i Europy (Rumunia, Niemcy, Francja, Ukraina), a także krajach pozaeuropejskich (ostatnio Maroko i Senegal) oraz współpracujemy z instytucjami i organizacjami pozarządowymi, realizując z nimi wiele projektów badawczych, częstokroć z udziałem doktorantów i studentów

Zakład Teorii i Metodologii Antropologii

Struktura Zakładu

KIEROWNIK
  • prof. UAM dr hab. Wojciech Dohnal
PROFESOROWIE UAM
  • prof. UAM dr hab. Piotr Fabiś
ADIUNKCI
  • dr Mariusz Filip
  • dr Łukasz Kaczmarek
  • dr Małgorzata Kowalska
DOKTORANTKI
  • mgr Alexandra Staniewska
PROFESOROWIE EMERYTOWANI
  • prof. dr hab. Zbignew Jasiewicz
  • prof. dr hab. Aleksander Posern-Zieliński

TEMATY BADAWCZE ZAKŁADU

  • Historyczna i współczesna myśl antropologiczna
  • Antropologiczne teorie kultury i społeczeństwa
  • Metody badań etnograficznych
  • Historia i struktura nowoczesnych mitologii
  • Antropologia religii
  • Antropologia tożsamości
  • Antropologa polityki
  • Antropologia ekonomiczna
  • Antropologia historii i etnohistoria
  • Antropologia miasta
  • Bio- i nekropolityka

Zakres zainteresowań badawczych pracowników Zakładu Teorii i Metodologii Antropologii obejmuje m.in: (1) problemy tożsamości naukowej antropologii i jej miejsca w naukach społecznych i humanistycznych; (2) krytyczną refleksję nad metodami i technikami badań antropologicznych oraz ich wymiarem epistemologicznym; (3) analizę historycznych i współczesnych stanowisk teoretyczno-metodologicznych, ich ograniczeń i wartości poznawczych; (4) relacje pomiędzy teorią i praktyką antropologiczną a zmieniającymi się kontekstami społeczno-historycznymi; (5) główne subdyscypliny i obszary badawcze współczesnej antropologii oraz jej powiązania inter- i transdyscyplinarne.

Pracownicy Zakładu prowadzą także badania empiryczne, wcielając w życie postulat „praktykowania teorii w kulturze i społeczeństwie” (Herzfeld). Dotyczą one różnorodnych zagadnień, m.in.: neopogaństwa słowiańskiego (M. Filip), nowoczesnych mitologii (P. Fabiś), polityki, infrapolityki i oporu (W. Dohnal), relacji władzy i ich negocjowania (Ł. Kaczmarek, M. Kowalska, W. Dohnal), problemów tożsamości (M. Filip, Ł. Kaczmarek), lokalnych reakcji na kryzys klimatyczny oraz wyobrażeń i nowych narracji o przyszłości  (M. Kowalska). Studia te prowadzone są zarówno w Polsce, jak i w Europie (Niemcy, Irlandia, Wlk. Brytania, Skandynawia), oraz krajach postkolonialnych (Fidżi, Jamajka).

Wyniki badań publikowane są w uznanych czasopismach naukowych w kraju („Lud”, „Ethnologia Polona”, „Rocznik Antropologii Historii”) i za granicą („Studia Slavica et Balcanica Petropolitana”, „Česky Lid”, „Pantheon. Religionistický Časopis”, „Cargo”, „Anthropological Notebooks” i in. ). W dorobku pracowników Zakładu znajdują się także monografie w języku polskim i angielskim oraz liczne rozdziały w pracach zbiorowych.